Cúm là bệnh gì?
Cúm là bệnh nhiễm trùng đường hô hấp gây ra do virus cúm (Influenza virus), virus cúm tấn công vào hệ hô hấp của người bệnh, bao gồm mũi, cổ họng và phổi. Các chủng virus cúm có khả năng biến đổi liên tục theo chu kỳ hàng năm, do đó tỷ lệ trẻ em và người lớn lây nhiễm với các chủng cúm mới có thể lên tới 90%. Cúm có khả năng lây nhiễm khủng khiếp, được xếp vào một trong những bệnh truyền nhiễm đáng sợ nhất thế giới khi bùng phát thành đại dịch.
Các chủng virus cúm hiện nay
Tại Việt Nam, bệnh cúm thường gây ra bởi 3 chủng virus cúm A, B và C. Trong đó, chủng A và B là 2 chủng phổ biến nhất ở người.
Cúm A là dạng cúm mùa phổ biến nhất, chiếm 75% số ca nhiễm cúm hàng năm. Các đại dịch cúm toàn cầu được ghi nhận trong lịch sử thế giới cũng do các chủng của virus cúm A gây nên như dịch cúm A (H5N1), dịch cúm A (H3N2), đại dịch cúm A (H1N1).
Cúm B được biết đến với 2 chủng B/Yamagata và B/Victoria có khả năng lây lan mạnh với tỷ lệ 25% số ca nhiễm cúm mùa hàng năm
Ai dễ mắc bệnh cúm?
Bất kỳ ai cũng có thể mắc bệnh cúm, bệnh dễ gặp nhất ở những đối tượng có hệ miễn dịch chưa hoàn thiện hoặc sức đề kháng yếu như:
- Trẻ < 5 tuổi, đặc biệt trẻ <2 tuổi
- Người >65 tuổi
- Người có bệnh nền: THA, ĐTĐ, tim, phổi, sỏi thận, suy gan, suy giảm miễn dịch
- Phụ nữ có thai, đặc biệt 3 tháng giữa hoặc cuối chu kỳ
- Người làm việc trong môi trường đông người như trường học, bệnh viện, công sở có nguy cơ lây nhiễm cao, là người lành mang virus về lây cho các thành viên trong gia đình
Các dấu hiệu, triệu chứng cúm thường gặp
Sốt vừa đến cao (trên 38oC), cảm giác ớn lạnh; đau đầu, chóng mặt; đau nhức cơ bắp; mệt mỏi toàn thân, cảm giác yếu ớt không còn chút sức lực; buồn nôn, tiêu chảy (thường xuất hiện ở trẻ em nhiều hơn).
Thời gian ủ bệnh cúm thường kéo dài trong khoảng 2 ngày. Sau khoảng 5 ngày, triệu chứng sốt và các triệu chứng khác sẽ biến mất nhưng ho và tình trạng mệt mỏi vẫn kéo dài. Tất cả các triệu chứng sẽ biến mất trong vòng một hoặc hai tuần.
Bệnh cúm có lây không? Lây qua đường nào
Thông thường, virus cúm lây truyền nhanh chóng từ người sang người chủ yếu qua 2 đường:
Lây qua dịch tiết đường hô hấp: Triệu chứng phổ biến ở những người nhiễm cúm là ho và hắt xì. Khi hắt xì và ho, virus cúm trong cơ thể bắn ra ngoài theo tuyến nước bọt. Với khả năng tồn tại dai dẳng, virus cúm có thể phát tán rộng trong không khí với phạm vi 2m. Do đó, người khỏe mạnh khi tiếp xúc gần, trò chuyện trực tiếp với người bệnh sẽ có nguy cơ nhiễm bệnh.
Lây qua bề mặt tiếp xúc: Việc sử dụng chung vật dụng như khăn, quần áo, bàn chải, ly uống nước,… có thể ẩn chứa nguồn lây nhiễm virus bệnh cúm. Hoặc khi bệnh nhân ho, hắt xì sẽ khiến cho các dịch tiết bắn ra ngoài và bám lên các đồ vật. Nếu chạm phải đồ vật đó và vô tình đưa tay trực tiếp lên mũi, miệng thì nguy cơ cao virus sẽ xâm nhập và tấn công cơ thể.
Biến chứng bệnh cúm
Bệnh cúm có những dấu hiệu dễ nhầm lẫn với cảm thông thường, do đó rất nhiều người chủ quan, xem nhẹ, không điều trị hoặc điều trị trễ khi bệnh chuyển nặng, có thể gây biến chứng nguy hiểm như viêm tai, viêm phế quản, viêm phổi, viêm não, thậm chí có thể dẫn đến tử vong.
Phụ nữ mang thai nếu nhiễm cúm trong 3 tháng đầu thai kỳ sẽ có nguy cơ dị tật thai nhi, sảy thai hoặc thai lưu.
Phòng ngừa bệnh cúm cho trẻ
Để chủ động phòng bệnh cúm, nên thực hiện các biện pháp:
Thường xuyên vệ sinh cá nhân sạch sẽ, che miệng khi ho, hắt hơi; rửa tay sạch với xà phòng.
Luôn giữ ấm cơ thể, ăn uống lành mạnh, đầy đủ chất dinh dưỡng kết hợp với luyện tập thể thao nâng cao thể trạng.
Hạn chế tiếp xúc trực tiếp với bệnh nhân mắc cúm hoặc các trường hợp nghi ngờ nếu không thật sự cần thiết.
Khi có triệu chứng ho, sốt, sổ mũi, đau đầu, mệt mỏi cần đến ngay cơ sở y tế để được khám, điều trị kịp thời; không nên tự ý mua và sử dụng thuốc mà không có ý kiến của bác sĩ.
Đặc biệt, cần tiêm vắc xin cúm mùa hàng năm để tăng cường miễn dịch phòng chống bệnh cúm. Vacxin cúm được chỉ định tiêm phòng cho trẻ em từ 6 tháng tuổi trở lên và người lớn. Tuy nhiên, hiệu lực bảo vệ của vắc xin cúm chỉ kéo dài trong khoảng 1 năm, và virus cúm thường có tính đột biến cũng như thay đổi cấu trúc kháng nguyên theo chu kỳ năm, do đó trẻ em, người lớn rất cần được tiêm vắc xin cúm nhắc lại hằng năm.
Khuyến cáo với Phụ huynh
Hiện nay, trên thi trường nhiều loại vắc xin cúm đảm bảo công tác phòng bệnh cho trẻ như: Vắc xin Vaxigrip Tetra (Pháp), Influvac Tetra (Hà Lan) phòng được 4 chủng cúm nguy hiểm nhất hiện nay là chủng 02 cúm A (A/H3N2, A/H1N1) và 02 chủng cúm B (Yamagata, Victoria)…
Để bảo vệ và chăm sóc sức khỏe tốt nhất cho con em mình; phòng, chống dich bệnh chủ động trong cộng đồng các phụ huynh liên hệ với Trạm Y tế các xã, thị trấn trên địa bàn; Trung tâm tiêm chủng chất lượng cao Sóc Sơn… để được tư vấn tiêm Vắc xin kịp thời đảm bảo miễn dịch cho trẻ; Phòng, chống lây chéo dịch bệnh trong trường học cũng như trong cộng đồng.